骨骼系统  gǔgé xìtǒng ระบบโครงกระดูก  Skeletal System

骨骼系统ระบบโครงกระดูก หรือระบบโครงร่างกระดูก: เป็นระบบที่มีความสำคัญต่อร่างกายมนุษย์ เป็นระบบที่มีความซับซ้อน มีการเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา กระบวนการสร้างกระดูกเริ่มต้นตั้งแต่ยังเป็นตัวอ่อนในครรภ์และดำเนินอย่างต่อเนื่องจนถึงวัยรุ่นตอนปลาย มวลกระดูกค่อย ๆ เพิ่มขึ้นตั้งแต่วัยเด็กและเพิ่มอย่างรวดเร็วในช่วงวัยรุ่น เมื่ออายุ 30 ปี มวลกระดูกจึงเริ่มลดลง แต่ยังคงทนต่อเนื่องไปจนถึงวัยชรา 

ระบบโครงกระดูก ประกอบด้วย

中文

拼音

泰文

英文

骨

gǔ

กระดูก(แข็ง)

Bone

软骨

ruǎngǔ

กระดูกอ่อน

Cartilage

韧带

rèndài

พังผืดยึดข้อต่อ; เอ็นยึดข้อต่อ; เอ็นเชื่อมกระดูก

Ligament

关节

guānjié

ข้อต่อ

Joint

หน้าที่หลักของระบบโครงกระดูก มีดังนี้

* ค้ำจุนโครงสร้างของร่างกายและทำหน้าที่รองรับอวัยวะต่าง ๆ ให้คงอยู่ในตำแหน่งที่เหมาะสม
* ป้องกันอวัยวะภายในร่างกายที่สำคัญ เช่น สมอง หัวใจ และปอด รวมไปถึงหลอดเลือดและเส้นประสาทที่ทอดยาวอยู่ภายในแนวกระดูกจากอันตรายและการกระทบกระเทือนต่าง ๆ
* เป็นที่ยึดเกาะของกล้ามเนื้อและเอ็นที่ทำให้เกิดการเคลื่อนไหว
* เป็นแหล่งสะสมไขมัน ผลิตเม็ดเลือดและเกล็ดเลือดชนิดต่าง ๆ และยังเป็นแหล่งสำรองของแคลเซียมที่สำคัญ

* เป็นแหล่งสะสมเกลือแร่ที่สำคัญของร่างกาย

     กระดูกเป็นอวัยวะที่ประกอบด้วยเนื้อเยื่อกระดูกที่มีความแข็งแรงแต่น้ำหนักเบา  เนื้อเยื่อกระดูกประกอบด้วยเส้นใยคอลลาเจน แคลเซียมฟอสเฟต ซึ่งเป็นแร่ธาตุที่ทำให้กระดูกแข็งแกร่ง รวมถึงเนื้อเยื่อมีชีวิตที่มีการสร้างกระดูกและสลายตัวกระดูกอยู่ตลอดเวลา โดยเซลล์สร้างกระดูก และเซลล์สลายกระดูก เซลล์ทั้งสองตัวนี้จะทำงานร่วมกันเพื่อรักษาความสมดุลการเผาพลาญของกระดูก โดยเซลล์สร้างกระดูก จะมีหน้าที่สร้างและทำให้เนื้อเยื่อกระดูกมีแคลเซียมจึงมีหน้าที่สร้างเซลล์กระดูก ในขณะที่เซลล์สลายกระดูก จะดูดซับเนื้อเยื่อกระดูก ทำให้กระดูกสลายตัว

คำศัพท์เสริม

骨组织

gǔ zǔzhī

เนื้อเยื่อกระดูก

Osseous tissue; Bone tissue

胶原纤维

jiāoyuán xiānwéi

เส้นใยคอลลาเจน

Collagen fibers

磷酸钙

línsuāngài

แคลเซียมฟอสเฟต 

Calcium phosphate

ประเภทเซลล์ต่างๆ ของกระดูก

骨原细胞

gǔyuán xìbāo

เซลล์ต้นกำเนิดเซลล์กระดูก

Osteogenic cells; Osteoprogenitor cells

骨原细胞 เซลล์ต้นกำเนิดเซลล์กระดูก: คือ "เซลล์ต้นกำเนิด" ของกระดูก และเป็นแหล่งที่มาของเซลล์สร้างกระดูก(ออสติโอบลาสต์)

成骨细胞

chénggǔ xìbāo

เซลล์สร้างกระดูก(ออสติโอบลาสต์) Osteoblasts

成骨细胞 เซลล์สร้างกระดูก(ออสติโอบลาสต์): เรียงตัวเป็นเซลล์ชั้นเดียว เรียงรายคลุมอยู่บนบริเวณพื้นผิวของกระดูก ทำหน้าที่ผลิตหรือหลั่งคอลลาเจน และผลิตสารเคมีที่ร่างกายใช้สร้างกระดูก(类骨质lèigǔzhì ออสติออยด์, Eng: Osteoid) ซึ่งมีผลต่อการควบคุมการทำงานของเซลล์กระดูก(ออสติโอไซต์)

骨细胞

gǔ xìbāo

เซลล์กระดูก(ออสติโอไซต์)

Osteocyte

骨细胞เซลล์กระดูก(ออสติโอไซต์): มีต้นกำเนิดมาจากเซลล์สร้างกระดูก

(ออสติโอบลาสต์) เป็นเซลล์กระดูกที่เจริญเต็มที่ เซลล์นี้จะไม่มีการแบ่งตัวอีก ทำหน้าที่สะสมแคลเซียมไว้ในเนื้อกระดูก

破骨细胞

pògǔ xìbāo

เซลล์สลายกระดูก/ เซลล์ทำลายกระดูก

(ออสติโอคลาสต์) Osteoclasts

破骨细胞เซลล์สลายกระดูก หรือเซลล์ทำลายกระดูก(ออสติโอคลาสต์): เป็นตัวสลายกระดูก จะสลายแคลเซียมที่สะสมไว้ที่เนื้อกระดูกออกสู่ระบบไหลเวียนของเลือดเพื่อให้ร่างกายนำไปใช้ในกระบวนการต่าง ๆ

      เนื้อกระดูกซึ่งสร้างโดยเซลล์สร้างกระดูก และมีแร่ธาตุต่างๆ สะสมอยู่ห่อหุ้มด้วยเนื้อเยื่อทนทาน เรียกว่า “เยื่อหุ้มกระดูก(骨外膜/骨膜gǔwàimó/ gǔmó, Eng: Periosteum)” ชั้นกระดูกเรียงซ้อนกันเป็นวงกลม เรียกว่า “คลองกระดูก(中央管zhōngyāng guǎn, Eng: Central canal)” ซึ่งเป็นที่ทอดผ่านของหลอดเลือด โดยมีคลองฝอยแตกแขนงผ่านเข้าไปในชั้นกระดูก เพื่อให้หลอดเลือดแตกแขนงทอดผ่านไปหล่อเลี้ยงได้ 

ความรู้เพิ่มเติม

骨(外)膜

gǔ(wài)mó

เยื่อหุ้มกระดูก(ภายนอก)

Periosteum

骨(外)膜 เยื่อหุ้มกระดูก(ภายนอก): เป็นแผ่นเยื่อปกป้องกระดูก ทำหน้าที่ยึดกล้ามเนื้อและเอ็นให้ติดกับกระดูกและเป็นส่วนที่มีเส้นประสาทและหลอดเลือดช่วยลำเลียงสารอาหารและออกซิเจนไปหล่อเลี้ยงกระดูก เยื่อหุ้มกระดูกมักจะหนาในคนอายุน้อย แต่ความหนาจะลดลงเมื่อกระดูกเจริญเติบโตเต็มที่ เยื่อหุ้มกระดูกยังช่วยให้กระดูกเจริญเติบโตและสมานตัวได้หลังกระดูกหักอีกด้วย

ลักษณะโครงสร้างของกระดูก แบ่งกระดูกเป็น 2 ชนิด ได้แก่

1.

骨密质

gǔmìzhì

กระดูกเนื้อแน่น; กระดูกทึบ; กระดูกแข็ง; เนื้อเยื่อกระดูกชั้นทึบ

Compact Bone; Cortical Bone

骨密质กระดูกเนื้อแน่น: เป็นกระดูกชั้นนอกที่มีเนื้อแน่น เชื่อมต่อกันกันเป็นเนื้อเยื่อทึบแข็ง จะพบกระดูกชนิดเนื้อแน่นนี้บริเวณส่วนที่เป็นตัวกระดูกที่เป็นกระดูกยาว(长骨chánggǔ, Eng: Long bones) มีหน้าที่เกี่ยวกับความแข็งแรง คงรูปร่าง การรับน้ำหนัก กระดูกชนิดนี้คิดเป็น 80% ของกระดูกทั้งหมด

2.

骨松质gǔsōngzhì

กระดูกเนื้อฟองน้ำ; กระดูกโปร่ง; กระดูกพรุน; เนื้อเยื่อกระดูกชั้นโปร่ง

Spongy Bone; Cancellous Bone

骨松质กระดูกเนื้อฟองน้ำ: เป็นกระดูกชั้นใน มีรูพรุน บาง และโปร่ง เนื้อกระดูกชนิดนี้ประกอบด้วยแผ่นกระดูกชิ้นเล็ก ๆ มีลักษณะเป็นเสี้ยนกระดูก เรียงตัวกันเป็นร่างแหไม่เป็นระเบียบ  ซึ่งหนาแน่นน้อยกว่าและเปราะบางกว่ากระดูกทึบ มักจะพบมากบริเวณปลายทั้งสองข้างของกระดูกยาว  ช่องว่างภายในกระดูกเนื้อฟองน้ำ เป็นที่อยู่ของไขกระดูกแดง

(红骨髓hóng gǔsuǐ, Eng: Red Bone Marrow) มีหน้าที่เกี่ยวกับขบวนการย่อยสลายและสร้างเซลล์กระดูกรวมถึงสร้างเม็ดเลือด คิดเป็น 20% ของกระดูกทั้งหมด

       กระดูก ในร่างกายเราในระยะแรกจะเจริญในรูปของกระดูกอ่อน เมื่อมีอายุมากขึ้น กระดูกอ่อนจะเปลี่ยนเป็นกระดูกที่แข็งแกร่งรองรับน้ำหนักได้มากขึ้น ยกเว้นบางส่วนที่ยังคงเป็นกระดูกอ่อน เช่น ใบหูปลายจมูก ในเด็กแรกเกิดจะมีกระดูกมากถึง350 ชิ้น เมื่อโตเป็นผู้ใหญ่กระดูกบางส่วนจะต่อกันเหลือเพียง 206 ชิ้น ซึ่งจำแนกกระดูกออกเป็น 2 ส่วนใหญ่ ๆ คือ

骨的类型 ชนิดของกระดูก

กระดูกคนเราจะมีลักษณะรูปร่างแตกต่างกันไป กระดูกแยกตามรูปร่างได้ 5 ชนิด คือ

1.

长骨

chánggǔ

กระดูกยาว

Long bones

长骨กระดูกยาว: ลักษณะเป็นท่อยาว มีปลายสองด้านคือ ส่วนหัว(近端骨骺jìnduān gǔhóu, Eng:Proximal epiphysis) และส่วนปลาย(远端骨骺yuǎnduān gǔhóu, Eng: Distal epiphysis) ท่อยาวระหว่างปลาย 2 ด้าน เรียกว่า “ท่อนกลางหรือก้านกระดูก(骨干gǔgàn, Eng:Diaphysis; Shaft)”

     ส่วนหัวและส่วนปลายมีรูปทรงที่เคลื่อนไหวประสานกับกระดูกชิ้นใกล้เคียงได้ เนื้อเยื่อชั้นนอกของกระดูกยาวคือกระดูกเนื้อแน่นหรือกระดูกทึบ หนาราว 2-3mm ซึ่งห่อหุ้มด้วยเยื่อหุ้มกระดูกภายนอก(骨外膜gǔwàimó, Eng: Periosteum) ด้านในกระดูกทึบคาดด้วยเยื่อหุ้มภายในกระดูก(骨内膜gǔnèimó, Eng: Endosteum) ที่เป็นเนื้อเยื่อบาง ๆ ปลายทั้ง 2 ด้านของกระดูกยาวคือชั้นเนื้อเยื่อที่เป็นรูพรุน เรียกว่า “กระดูกเนื้อฟองน้ำ หรือกระดูกโปร่ง” บรรจุไขกระดูกแดง(红骨髓hóng gǔsuǐ, Eng: Red Bone Marrow)  ท่อนกลางของกระดูกมีโพรงซึ่งบรรจุไขกระดูกเหลือง(黄骨髓huáng gǔsuǐ, Eng: Yellow Bone Marrow)

กระดูกยาว โดยทั่วไปแบ่งออกเป็น

-       กระดูกยาวแบบมีโพรงไขกระดูกและไขกระดูกพบได้ที่ 

肱骨  gōnggǔ กระดูกต้นแขน  Humerus

           桡骨  ráogǔ   กระดูกแขนท่อนล่างทางด้านนอก; กระดูกเรเดียส  Radius

尺骨  chǐgǔ   กระดูกปลายแขนด้านใน Ulna

股骨  gǔgǔ    กระดูกต้นขา     Femur

胫骨  jìnggǔ  กระดูกหน้าแข้ง Tibia

腓骨  féigǔ    กระดูกข้างแข้ง  Fibula

-       กระดูกยาวขนาดเล็ก อาทิ 

掌骨  zhǎnggǔ กระดูกฝ่ามือ Metacarpals

指骨  zhǐgǔ    กระดูกนิ้วมือ   Phalanges

跖骨  zhígǔ    กระดูกฝ่าเท้า   Metatarsals

趾骨  zhǐgǔ    กระดูกนิ้วเท้า  Phalanges of toes

-       กระดูกยาวแบบไม่มีโพรงไขกระดูก : 锁骨 suǒgǔ กระดูกไหปลาร้า clavicle

     กระดูกชนิดนี้มีไว้สำหรับรับน้ำหนักของร่างกายและเคลื่อนไหวมากกว่ากระดูกชนิดอื่นๆ ซึ่งจะมีมีทั้งหมด 90 ชิ้น

ความรู้เพิ่มเติม: ไขกระดูก (骨髓gǔsuǐ, Eng: Bone marrow) สามารถแบ่งได้เป็น 2 ชนิด ได้แก่ ไขกระดูกแดง และไขกระดูกเหลือง โดยไขกระดูกแต่ละชนิด มีหน้าที่สำคัญในร่างกายดังนี้

1.

红骨髓

hóng gǔsuǐ

ไขกระดูกแดง

Red Bone Marrow

1.红骨髓ไขกระดูกแดง: เป็นเนื้อเยื่อมัยอีลอยด์/ไมอิลอยด์ (髓性组织suǐxìng zǔzhī,Eng: Myeloid tissue) มีหน้าที่สำคัญในกระบวนการสร้างเลือดจากเซลล์ต้นกำเนิด หรือสเต็มเซลล์(干细胞gànxìbāo,Eng: Stem cell)โดยกระบวนการนี้เรียกว่า “การสร้างเม็ดเลือด (造血zàoxuè, Eng: Hematopoiesis; Hemopoiesis) ซึ่งเซลล์เม็ดเลือดที่ได้จากกระบวนการนี้ ได้แก่ เซลล์เม็ดเลือดแดง เซลล์เม็ดเลือดขาว และเกล็ดเลือด

红细胞

hóng xībāo 

เซลล์เม็ดเลือดแดง

Red blood cells

红细胞เซลล์เม็ดเลือดแดง: มีหน้าที่ลำเลียงเลือดที่อุดมไปด้วยออกซิเจนไปเลี้ยงเซลล์ต่าง ๆ ของร่างกาย

白细胞

bái xìbāo 

เซลล์เม็ดเลือดขาว

White blood cells

白细胞เซลล์เม็ดเลือดขาว: มีด้วยกันหลายชนิด แต่ทุกชนิดมีหน้าที่สำคัญในระบบภูมิคุ้มกัน ช่วยต่อสู้กับการติดเชื้อ

血小板

xuèxiǎobǎn

เกล็ดเลือด

Platelets

血小板เกล็ดเลือด: มีหน้าที่ช่วยทำให้เลือดแข็งตัว ป้องกันภาวะเลือดออกมากผิดปกติ

2.

黄骨髓

huáng gǔsuǐ

ไขกระดูกเหลือง

Yellow Bone Marrow

2.黄骨髓ไขกระดูกเหลือง: เป็นเนื้อเยื่อไขมัน มีสีเหลือง ซึ่งเป็นแหล่งสะสมของเซลล์ไขมัน (脂肪细胞zhīfáng xìbāo, Eng: Adipocyte; Fat cell) พบได้ในโพรงไขกระดูก (髓腔suǐqiāng, Eng: Medullary cavity)ท่อนกลางหรือส่วนกลางของกระดูกยาว โดยร่างกายจะนำไขมันที่สะสมไว้นี้มาใช้เป็นพลังงานเมื่อจำเป็น  รวมถึงในกรณีที่มีการสูญเสียเลือดอย่างมาก ร่างกายสามารถเปลี่ยนไขกระดูกเหลืองเป็นไขกระดูกแดงเพื่อเพิ่มการผลิตเม็ดเลือดแดงได้

      เมื่อเราอายุมากขึ้น ไขกระดูกแดงจะค่อย ๆ ถูกแทนที่ด้วยไขกระดูกเหลือง นั่นทำให้ในร่างกายของผู้ใหญ่มีไขกระดูกเหลืองมากกว่าไขกระดูกแดงนั่นเอง

2.

短骨

duǎngǔ

กระดูกสั้น

Short bones

短骨 กระดูกสั้น: มีลักษณะเป็นทรงลูกบาศก์ขนาดเล็ก หรือทรงอื่นๆ ประกอบด้วยกระดูกทึบ ตรงกลางเป็นเนื้อฟองน้ำหรือกระดูกโปร่ง ไม่มีส่วนลำ เป็นกระดูกที่อยู่ในส่วนการเคลื่อนไหวไม่มาก เช่น กระดูกข้อมือ(腕骨 wàngǔ, Eng: Carpals) กระดูกข้อเท้า

(跗骨 fūgǔ, Eng: Tarsals) เป็นต้น กระดูกสั้นจะมีทั้งหมด 30 ชิ้น  

3.

 扁(平)骨

biǎn(píng)gǔ

กระดูกแบน

Flat bones

扁(平)骨กระดูกแบน: มีรูปทรงและขนาดแตกต่างกันไป มีลักษณะเป็นแบบแผ่นแบนกว้างออกไป ประกอบด้วยกระดูกเนื้อแน่นหรือกระดูกทึบ 2 แผ่นเชื่อมติดกัน ตรงกลางคือเนื้อฟองน้ำหรือกระดูกโปร่ง

      กระดูกชนิดนี้จะช่วยป้องกันอวัยวะภายในไม่ให้ได้รับอันตรายง่าย ได้แก่ กระดูกกะโหลกศีรษะ กระดูกซี่โครง กระดูกสะบัก กระดูกหน้าอก และกระดูกสะโพก เป็นต้น กระดูกแบนมีทั้งหมด 40 ชิ้น

คำศัพท์เสริมจากรูปภาพ

额骨é gǔ กระดูกหน้าผาก Frontal bone

枕骨zhěngǔ 

กระดูกท้ายทอย Occiptal bone

顶骨  dǐnggǔ  กระดูกข้างขม่อม; กระดูกข้างศีรษะ  Parietal bones

泪骨lèigǔ กระดูกถุงเบ้าตา; 

กระดูกข้างถุงน้ำตา Lacrimal bones

鼻骨bígǔ  กระดูก(สัน)จมูก Nasal bones

犁骨 lígǔ  กระดูกกันโพรงจมูก; กระดูกตรงกลางจมูกภายใน  Vomer bone

肩胛骨jiānjiǎgǔ กระดูกสะบัก Scapula

胸骨xiōnggǔ กระดูกหน้าอก Sternum

肋骨  lèigǔ  กระดูกซี่โครง  Ribs

髋骨kuāngǔ  กระดูกสะโพก Hip bone

4.

不规则骨

bùguīzé gǔ

กระดูกรูปร่างแปลก; กระดูกรูปร่างไม่แน่นอน; กระดูกที่มีรูปร่างพิเศษ Irrigular bone

不规则骨กระดูกรูปร่างแปลก; กระดูกรูปร่างไม่แน่นอน หรือกระดูกที่มีรูปร่างพิเศษ: จะมีรูปร่างแปลก ๆ ได้แก่ กระดูกสันหลัง กระดูกก้นกบ กระดูกขากรรไกร กระดูกโคนลิ้น กระดูกหู กระดูกใบหน้า เป็นต้น กระดูกชนิดนี้มีแง่ มีเหลี่ยมหรือช่องโค้งไปมามากเพื่อให้เหมาะกับการประกอบเข้าได้กับกระดูกชิ้นอื่นที่เป็นโครงร่างของร่างกาย กระดูกชนิดนี้มีทั้งหมด 46 ชิ้น

คำศัพท์เสริมจากรูปภาพ

筛骨  shāigǔ  กระดูกเอทมอยด์;

กระดูกขื่อจมูก; กระดูกส่วนบนช่องจมูก  Ethmoid

腭骨 è gǔ

กระดูกเพดานปาก Palatine 

下鼻甲 xià bíjiǎ 

กระดูกก้นหอยของจมูกชิ้นล่าง

Inferior nasal concha

舌骨 shégǔ

กระดูกโคนลิ้น Hyoid

蝶骨 diégǔ กระดูกรูปผีเสือ Sphenoid

颞骨 niègǔ กระดูกขมับ Temporal

颧骨 quángǔ

กระดูกโหนกแก้ม Zygomatic 

上颌骨 shàng hégǔ

กระดูกขากรรไกรบน Maxilla

下颌骨 xià hégǔ

กระดูกขากรรไกรล่าง  Mandible

椎骨 zhuīgǔ

(ข้อ)กระดูกสันหลัง Vertebrae

骶骨 dǐgǔ กระดูกกระเบนเหน็บ Sacrum

尾骨 wěigǔ กระดูกก้นกบ Coccyx

5.

籽骨

zǐgǔ

กระดูกเซสซามอยด์; 

กระดูก(ที่มีรูปร่างคล้าย)เมล็ดงา 

Sesamoid bone

种子骨

zhǒngzi gǔ

圆骨

yuángǔ

种子骨; 籽骨; 圆骨กระดูกเซสซามอยด์ หรือกระดูกที่มีรูปร่างคล้ายเมล็ดงา: พบได้ที่บริเวณเข่าและเท้า  จัดเป็นกระดูกแบบสั้นรูปแบบหนึ่ง แต่เป็นกระดูกที่ฝังตัวอยู่ภายในกล้ามเนื้อหรือเอ็นใกล้กับพื้นผิวข้อต่อ มีหน้าที่ลดการเสียดสีของข้อต่อ ตัวอย่างที่เห็นชัดคือ “กระดูกสะบ้า” ที่ฝังอยู่ในเอ็นของบริเวณเข่า เป็นต้น